Erkin Sidiq: Gülen’ay Xaward Uniwérsitétige Ötti

Erkin Sidiq

2015-yili 12-ayning 16-küni

Kona yéziq nusxisi:

http://bbs.izdinix.com/thread-65918-1-1.html

http://bbs.bagdax.cn/thread-40775-1-1.html

http://bbs.misranim.com/thread-145694-1-1.html

http://bbs.bozqir.com.cn/forum.php?mod=viewthread&tid=8431

NASAning «Dawn» (Tang Seher) namliq alem uchquri bu yil 3-ayda kichik planéta Sirés (dwarf planet Ceres) ning yénigha barghanda, u planétining yüzidiki 130 din artuq aq daghlarni bayqighan idi. Emma u daghlarning néme ikenlikini bilelmey, bu xewerni uqqanlarning hemmisi heyranliq ichide qalghan idi. U daghlarning eng chongining kengliki 9.6 kilométir bolup, u bir kengliki 96 kilométir, chongqurliqi 500 métir kélidighan oymanliqning ichige jaylashqan.

Bu yil 10-Dikabir küni NASA merkizi J P L diki mutexessisler «Tebi’et» (Nature) zhurnilida bir parche maqale élan qilip, u sirliq aq daghlarning tuz bolush mumkinchiliki yuqiri ikenlikini otturigha qoydi [1].

Töwendiki 1-menbeni achsingiz, kichik planéta Sirésning öz oqida ayliniwatqan körünishini köreleysiz.

1-resim: Kichik planéta Sirésning üstidiki eng chong aq daghning körünishi (tartilghan körünüshlerdin qurashturulghan resim, rendered in false color to highlight the differences in surface materials)

2-resim: Kichik planéta Sirésning yene bir körünishi (tartilghan körünüshlerdin qurashturulghan resim)

«Tang Seher» namliq alem uchquri 2007-yili 9-ayda alem boshluqigha chiqirilghan bolup, u shuningdin buyan astéroyd (ka’inat uchar tashliri) belwéghi (asteroid belt), ashu belwaghdiki eng chong jisimlarning birsi bolghan Wésta (Vesta) bilen Sirésni tekshürüp kéliwatidu. «Tang Seher» namliq alem uchqurini J P L bashquridu.

3-resim: «Tang Seher» namliq alem uchquri [2].

Sirés 1801-yili bayqalghan bolup [3], uning di’amétiri 945 kilométir kélidu (Ay sharining di’amétiri 2159 kilométir). U kichik planétilar ichidiki eng chongi bolup, quyash sistémisidiki barliq jisimlarni chongidin kichikigiche tizip chiqsaq, u 33-orunda turidu. Sirés tash bilen muzdin tüzülgen bolup, uning massisining chongluqi pütün astéroyd belwéghidiki barliq jisimlarning massisining 33 pirsentige toghra kélidu. Sirésning quyash bilen bolghan ariliqi 419 milyon kilométir bolup, quyash bilen yer shari ariliqining 2.8 hessisige toghra kélidu. Yeni, Sirésning orbitisi Mars bilen Yupitérning ariliqigha toghra kélidu.

Paydilinish Matériyalliri:

[1] Mystery Of The Bright Spots On Ceres May Have Just Been Solved

http://www.huffingtonpost.com/entry/ceres-bright-spots-salt_5669149be4b009377b23d8cb

[2] https://en.wikipedia.org/wiki/Dawn_(spacecraft)

[3] https://en.wikipedia.org/wiki/Ceres_(dwarf_planét)

Bu maqalini héchkimdin sorimay, menbesini bergen asasta bashqa her qandaq torgha chiqarsingiz, yaki élkitabqa oxshash bashqa her qandaq shekilde ishletsingiz boluwéridu. Bu maqale barliq Uyghurlargha mensup.