Elyüksel
2016-yili
4-ayning 15-küni
Kona yéziq nusxisi:
http://bbs.izdinix.com/forum.php?mod=viewthread&tid=67583
http://bbs.bagdax.cn/thread-48300-1-1.html
Biz
quyash,
ay we asman’gha qarash arqiliq ikki nersini ésimizge
salalaymiz. Uning
biri, waqitqa hörmet qilish. Uning yene biri bolsa, bir
tengpunglashqan hayatni
yashash, yaki hayatimizning bir tarazisi bar bolush.
Hazir
bizde
eng kem nersilerning biri tengpungluq. Erlerde tengpungluq
kem. Ayallarda
tengpungluq kem. Balilarda tengpungluq kem. On-nechche yashliq
ösmürlerde
tengpungluq kem. Er-xotunlarda tengpungluq kem. Ata-anilarda
tengpungluq kem.
Karxana igiliride tengpungluq kem. Xizmetchilerde tengpungluq
kem. Qisqisi,
kishilerning hemmiside tengpungluq kem. Her bir ademning öz
aldigha birdin
ayrim tarazisi bar bolidu. Men mezkur yazmida dadilar üstide
toxtilimen. Yeni,
a’ilidiki munasiwet we bala terbiyiside dadilar bilishke
tégishlik bir qanche
muhim ishlarni bayan qilimen.
1-resim: Bir dada we uning qizi
Erler Bésim Ichide Yashaydu
Eger
siz
bir ayalning éri, we bir yaki bir qanche balilarning dadisi
bolidikensiz,
sizning ata-aningiz sizdin waqit talishidu — Apingiz sizdin
özige étibar
bérishni, we dadingiz sizdin özige waqit ajritishni isteydu.
Ayalingiz sizdin
waqit telep qilidu. Baliliringiz sizdin waqit telep qilidu.
Xizmitingiz sizdin
waqit telep qilidu. Chéniqish sizdin waqit telep qilidu.
Dostliringiz sizdin
waqit telep qilidu. Özingizni normal tutush üchün siz
özingizmu özingizdin
waqit telep qilisiz. Xizmetke bérip-kélish sizdin waqit telep
qilidu. Yéngi
nersilerni öginip, xizmette eng yuqiri sewiye saqlap méngish
sizdin waqit telep
qilidu. Dawamliq oqush sizdin waqit telep qilidu. Eger biz
yuqiridiki her bir
telepni bir zenjir, dep perez qilsaq, sizni 20 zenjir 20
terepke tartip, sizni
weyran qilishqa tas qalidu. Bundaq ehwalda siz üchün
turmushtiki tengpungluqni
saqlash intayin qiyin. Siz ayalingizgha yéterlik waqit
ajritalmaysiz.
Baliliringizgha yéterlik waqit ajritalmaysiz. Bezi ayallar
erining özi bilen
bille bolmighinidin xosh bolidu. Emma köpinche ayallar sizni
«dawamliq
kompyutérning aldida olturidu, dawamliq téléfonda sözlishidu,
manga azraqmu
waqit ajratmaydu», dep, sizdin narazi bolidu. Dostliringiz
«Séning bizge
ajritidighan waqting yoq, sen zadi biz bilen bille bolmaysen»,
dep, sizdin
yamanlaydu. Xizmettin sel baldurraq chüshüp öyge mangsingiz,
bashliqingiz
«Toluq ishlimiding», dep sizdin xapa bolidu. Mana bu bir er we
dadining
teqdiri.
Eger
siz
bir dada bolsingiz, sizdin héch kim razi bolmaydu. Siz toy
qilghanda,
shuningdin bashlap ene shundaq yashaydighan’gha maqul bolghan
bolisiz.
Oghullirimiz toy qilghanda biz mushundaq ishlarning
bolidighanliqini ulargha
hergizmu démeymiz.
Emma,
yuqiridiki
ishlarning hemmisini tengpunglashturush sizning
mes’uliyitingiz.
Eger siz we men ashu mes’uliyetni untulup qalghan bolsaq, biz
asman’gha qarap
béqishimiz kérek.
Köpinche
waqitlarda
yuqiridiki ishlarni tengpunglashturush bir asan ish emes bolup
chiqidu. Bezide siz ayalingiz bilen munasiwetni nahayiti
yaxshi élip mangisiz,
emma ata-aningiz bilen bolghan munasiwitingiz anche yaxshi
bolmaydu. Bezide siz
bir nahayiti yaxshi xizmetke orunlishisiz, emma er-xotunluq
munasiwitingiz
anche yaxshi mangmaydu. Bezide sizning xizmitingiz we
a’ilingiz yaxshi mangidu,
emma dostliringizgha waqit chiqiralmaysiz. Mushundaq
tengpungsizliq yüz
bergende, köpinche kishiler özliri yaxshi qilalaydighan
ishlarnila tallap
qilip, waqtining köp qismini ashu ishlarghila ajritidu.
Qalghan ishlarni bolsa
«Men üchün qulaysiz ishlar», dep, bir chetke qayrip qoyidu.
Bezilerning
a’ilidiki
munasiwiti normal bolmay qalghanda, sirttiki birer pa’aliyetke
nahayiti aktip qatniship, öyige ketkili unimaydu. U
pa’aliyetni teshkilligüchi
«Emdi ishlar tügidi, öyge qayting», dése, «Yaq, men yene azraq
yardem qilay»,
dep, öyige ketkili unimaydu. Yeni, birer ishni bahane qilip,
ayalining qéshigha
kétishke unimaydu. Bundaq munasiwette éghir mesile bar.
Baligha Waqit Ajritish
Biz
qandaq
qilghanda balilarni yaxshi terbiyiliyeleymiz? Balilar üchün
eng zörür
bolghan nerse dadisining waqti. Dadilar choqum bir qisim
waqitni baliliri bilen
bille ötküzüshi kérek. Hazir nurghun dadilarning baliliri
bilen bolghan
munasiwiti bir xil nahayiti sün’iy haletke kirip qaldi.
Ularning baliliridin
soraydighan so’alliri peqetla:
--Tapshuruqni
ishlidingmu?
--Oqushung
qandaqraq
kétiwatidu?
--Kechlik
tamaqni
yédingmu?
dégendek
so’allar
bilenla cheklinidu. Bezi dadilar so’alni sorap, balisi jawabni
toluq
dep bérip bolghuche «Boldi, boldi. Chiqip uxla. Men
téléwizorda bir az xewer
körüwalay», dep, balisining gépini tügitiwélishighimu purset
bermeydu.
Dada-bala munasiwiti mana mushundaq intayin téyiz halette
turuwatidu. Balimizni
yaxshi terbiyilesh üchün, biz choqum ular bilen isport
oynishimiz kérek. Ular
bilen paranglishishimiz kérek. Ularning némige
qiziqidighanliqini bilishimiz
kérek. Eger ular kompyutér oyuni oynighan bolsa, bizmu ular
bilen bille
oynishimiz, bolsa kompyutér oyunigha ulardin ustiraq
bölishimiz kérek. Eger siz
balingizning kompyutér oyini oynishigha yol qoyghan bolsingiz,
sizmu eng
yaxshisi uning bilen bille oynang. Qandaq ish bölishidin
qet’iynezer, köpinche
waqitlarda siz balingiz qilghan ishni uning bilen bille
qiling. Balingiz qaysi
artisni yaxshi köridu, qaysi isportni yaxshi köridu, qaysi
bala bilen eng
yaxshi dost bolup ötidu, bu ishlarning hemmisini siz nahayiti
obdan bilishingiz
kérek. Siz bir dada bolghandikin, mushundaq ishlarni toluq
bilishingiz kérek.
Bu sizning xizmitingiz.
Dadilar
balilirining
gep-sözlirini anglap bérishte intayin nachar kélidu.
Yaratquchimiz
erlerni xéli köp ishlargha köngül bölüshte ajiz qilip yaratqan
bolup, kichik
balilarning gep-sözlirini anglashqa taqiti bolmasliq
shularning biridur.
Kichik Qizlar Nahayiti Köp Sözleydu
Kichik
qiz
balilar gep qilishqa nahayiti amraq kélidu. Eger siz bir dada
bolsingiz,
qizingizning geplirini qulaq sélip anglishingiz kérek.
Ularning gépige toluq
diqqet qilip, ulardin qiziqarliq so’allarni sorap turushingiz
kérek. Qizingiz
sizge gep qiliwatqanda, siz bashqa bir ish bilen shughullinip,
qizingizning
gépini anglawatqan qiyapetke kiriwalsingiz bolmaydu. Undaq
qilsingiz sün’iylik
qilghan bolisiz. Yalghanchiliq qilghan bolisiz. Qizlar
nahayiti eqilliq bolup,
ular sizning yalghandin bir anglawatqan qiyapetke
kiriwalghanliqingizni asanla
bilip qalidu.
--Dada,
bügün
mektepte mundaq mundaq ishlar boldi.
--Shundaqmu?
--Dada,
bügün
men mundaq bir ishni kördüm.
--Mundaq
deng.
--Dada,
bügün
men bir parche resim sizdim.
--Qaltis
sizipsiz.
--Dada,
siz
manga 30 som pul bérishke wede bergen.
--Shundaq.
Néme,
néme? Men qachan shundaq qilghan?
--Hi,
hi,
hi.
Bala
Kichik
Waqtidila, Ular Bilen Yéqin Munasiwet Ornitish
Öyingizge
baliliringiz
uxlap bolghanda kelmeng. Öyingizge undaq kech kelmeng.
Shenbe-Yekshenbe künliri chüsh sa’et 12 bolghuche uxlimang.
Siz uxlap,
baliliringiz téléwizor körmisun. Eger siz balingiz kichik
waqtidila ular bilen
bir qoyuq munasiwet ornatmaydikensiz, ular 13 yaki 14 yashqa
kirgende siz ular
bilen bir yéqin munasiwet ornitalmaysiz. Siz balilargha
qiziqmaydikensiz,
ularmu sizge qiziqmaydu. Bu siz wujudqa keltürmisingiz
bolmaydighan
tengpungluqlarning biri. Dada bilen uning qizi otturisidiki
munasiwet téximu
shundaq. Bu tengpungluq bala kichik waqtidila emelge
ashurulushi kérek.
Ayaligha Waqit Bérish
Nurghun
ayallar
érige razi emes. Ayalingiz sizge naraziliq bildürse, siz «Men
pul
tépiwatimen, öyge kétidighan chiqimni hel qiliwatimen. Men
azraq téléwizor
körsem néme boluptu?» dep uninggha homiyip qopisiz. Ayalingiz
dosti bilen
téléfonda sözleshse, «Sen némishqa etigendin kechkiche
bashqilar bilen
téléfonda sözlishisen?» dep, uninggha xapa bolisiz. Emeliyette
sizning uning
bilen sözlishidighan waqtingiz bolmighandikin, u shundaq
qilidu.
--Bügün
xizmitingiz
qandaqraq ötti?
--Men
séning
kichikkine méngengni xizmet ishliri bilen qaymuqturghum yoq.
Bérip
éshingni etkin. Xizmetning ishini men özüm bir terep qilay.
Sen uninggha bash
qaturma.
Siz
mushundaq
paranglarda ayalingizni közge ilmaydikensiz, ayalingizmu
sizdin
zérikidu. Ayalingiz özini sizning shérikingiz emestek hés
qilidu. Shunglashqa
imkanqeder ayalingizni siz qiliwatqan ishlargha tewe
kishilerning biridek
tuyghugha érishtürüng.
Imkaniyet
yar
berse, siz her heptide bir kün balingizni özingiz béqip,
ayalingizni öz
dostliri bilen bille bolushqa qoyup béring. Bilimen, beziler
üchün bu bir
nahayiti azabliq ishtek tuyulidu. Bundaq qilishning ikki
paydisi bar. Uning
biri, ayalingizgha bir az nepes élish boshluqi hazirlap
bérish. Uning yene
biri, siz özingiz bala béqishning qanchilik tes ikenlikini
toluq hés qilip,
ayalingizni yéterlik derijide qedirleydighan bolush. Siz
balingizni özingiz
yalghuz baqqanda, deslipide özingizge oksigén
yétishmeywatqandek, bala béqish
intayin qiyin ishtek tuyulidu. Mana bu sizning balingiz bilen
bille ötküzgen
waqtingizning yéterlik bolmighanliqining, bir ayal kishining
yardimisiz,
özingiz yalghuz bala béqip baqmighanliqingizning ipadisi.
Baligha yalghuz
qarash heqiqeten asan ish emes. Emma bu biz emelge ashurmisaq
bolmaydighan
tengpungluqning bir qismi.
Anisi we Ayali Bilen Bolghan
Munasiwet
Siz
bezide
apingizning qéshigha barmaqchi bolsingiz, ayalingiz
«Apingizning öyige
barmang», deydu. Apingizning öyige barsingiz, apingiz sizge
«Méning ikkinchi
séning ayalingni körgüm yoq», deydu. Ulargha néme bolghankin,
bezi a’ililerde
bu ikki ayal bir-birige intayin öch kélidu. Bir-biri bilen
heqiqetenmu
chiqishalmaydu. Emma ular bir-birige «Men sizge intayin öch»
démeydu. Ayalingiz
«Men apanggha intayin öch» dése, apingiz «Men ayalinggha
intayin öch», dep, bu
geplerni peqet sizgila deydu. Dawamliq sizning quliqingizni
aghritidu. Biri ong
quliqingizgha dése, yene biri sol quliqingizgha deydu. Siz bu
ikki ayalning her
ikkisige köyüp, ularning bir-birige bolghan saranglarche
ghezeplirini
bésiqturmisingiz bolmaydu.
Siz
bir
mezgil apingizgha téléfon qilishni untulup qalsingiz, apingiz
sizge
«Ayaling séni manga téléfon qildurmidi-he? Men bilimen, men
bilimen.» deydu.
Siz apingizning öyige bérip, u yerde azraq hayal bolup
qalsingiz, ayalingiz
sizge téléfon qilip, «Bolmisa sen ashu oydila yashighin»,
deydu. Siz ashundaq
derdlerni köp tartip, chéchingiz baldur chüshüp ketse, ular
«Séning chéching
hejep bek baldurla chüshüp ketta. Sanga néme bolghandu?»
deydu.
A’ilining
normal
halitini saqlap méngish sizning wezipingiz bolghachqa, siz eng
aldi
bilen apingiz we ayalingizdin ibaret bu ikki ayaldin zérikip
ketmeslikni,
ularning yuqiriqidek munasiwitige sewr qilishni öginishingiz
kérek. Eger ular
bir-birining ustidin shikayet qilip, sizni qiyin ehwalgha
qoyidiken, siz gepke
chaqchaq arilashturup, ulardiki jiddiylikning derijisini
töwenlitishke
tirishing.
Siz
bilen
toy qilghan kishi bir xizmetchi emes. U sizning ayalingiz.
Sizning
alghiningiz yene bir ata-anining qizi. Ayalingizni qoghdash,
ayalingizdin xewer
élish, we uni ghurur bilen yashash imkaniyitige ige qilish
sizning muhim
wezipingiz. U sizning mes’uliyitingiz. Sizning toy qilip
alghiningiz
apingizning yardemchisi emes. Bizning dinimiz ayaligha bir
xizmetchige oxshash
mu’amile qilishqa yol qoymaydu. Apingiz sizning apingiz. U
ayalingizning apisi
emes. Bu emelge ashurmisa bolmaydighan tengpungluqning bir
qismi. Ayalingizning
sizde heqqi bar. Ayalingizning sizning aldingizda belgilik
mes’uliyitimu bar.
Siz ayalingizni toy kélishimining ichide emes ishlarni
qilishqa mejburlisingiz
bolmaydu.
Balini Aldirash Tutush
Bikar
yüridighan
yashlardin choqum mesile chiqidu. Xizmet yéshigha toshqan
balingizni
imkaniyet yar béridiken choqum xizmetke séling. Balini xizmet,
öginish, isport
dégendek ishlar bilen dawamliq aldirash tutung. Ularni
dawamliq bir xil harghin
halette tutung. Eger balingiz ishleshni xalimisa, uni birer
isportqa béring.
Hergizmu uni bikar tashlap qoymang. Waqti bikarchiliqta
ötidighan balidin
choqum ish chiqidu. Bu hergizmu «shundaq bolamdikin», dégen
mesile emes. U bir
«qachan bolidu» dégen mesile. Undaq ishning yüz bérishi bir
muqerrerliktur.
Balingiz
peqet
bir resmiy xizmetni bashlighandin kéyinla andin pulning
qedrige yétidu.
Imkanqeder balingizgha mashinini siz élip bermeng. U pulni özi
ishlep tépip,
andin mashinini öz puli bilen alsun. Shundaq qilghandila andin
balingiz
mashinisini qedirleydu. Biz balilirimizni pulgha hörmet
qilidighan qilip
terbiyilishimiz kérek. Biz baligha hemme nersini élip bersek,
bala hergizmu
pulgha hörmet qilmaydu. Bu ish intayin muhim.
Biz
balimizni
béqip chong qilimiz. Uning bir intayin parlaq istiqbalgha
érishishini
isteymiz. Uning eng yaxshi turmushqa érishishini ümid qilimiz.
Siz bezide «Men
shunchiwala köp pul tépiwatsam, eger ashu pul bilen balamni
bir yaxshi
turmushqa érishtürmisem, mende unchiwala köp pul bar
bolghinining néme
ehmiyiti?» dep oylaysiz. Shuning bilen baligha bolghan
köyünüsh meydanida
turup, uninggha uni-buni élip bérisiz. Bu ata-anilarda bar
bolghan bir xil
tebi’iy köngüldur. Emma, eger siz balingizgha hemme nersilerni
élip
béridikensiz, u halda balingizni zeherleysiz. Emeliyette siz
uninggha yardem
qilmay, uninggha ziyankeshlik qilisiz. Bir adem sizdin
«Balingizgha héch nerse
élip bermeng», dégenni telep qilalmaydu. Emma bundaq ishlar
muwapiq bölishi
kérek. Bala telep qilghan nersining hemmisini élip bérishni
bir adetke
aylanduruwalmasliq kérek. Eger siz balingizgha hemme nersini
élip béridikensiz,
siz balingiz üchün bir xususiy banka bolup qalisiz.
Balingizning aldida sizning
uningdin bashqa qimmitingiz bolmaydu. Bu bir intayin
échinishliq ehwal. Bu bir
dada isteydighan ehwal emes.
Yuqiridimu
déyilginidek,
siz balingizgha béreleydighan eng yaxshi nerse sizning
waqtingizdin ibaret. Balingizgha imkanqeder köprek waqit serp
qiling. Uning
bilen parangliship turung. Uning bilen bille sayahet qilip
kéling. Eger siz
balingiz bilen bir seperge bille chiqip, 5 – 6 kün waqitni
uning bilen hemme
ishni teng qilip ötküzidikensiz, özingiz bilen balingizning
otturisida bir
heqiqiy baghlinish, bir heqiqiy muhebbet wujudqa kélidu. Bu
intayin muhim.
Shunglashqa mushundaq ishqa choqum mexsus waqit ajriting.
Bundaq seper bir
nahayiti heshemetlik seper bolmisimu boluwéridu. Oydin bashqa
her qandaq yer
bolsa boluwéridu. Birer tughqanliringizning öyige bérip
kelsenglarmu bolidu.
Choqum özingizning kündilik muqim ishliringizning sirtida
balingizgha mexsus
waqit ajriting. Shundaq qilsingiz balingiz bilen özingiz
otturisida bir küchlük
muhebbet ornitalaysiz.
Paydilinish Matériyali:
FULL*
Nouman
Ali Khan ~ Responsibility ~ New New Lecture!!
https://www.youtube.com/watch?v=LPjEt4Swflg
Bu maqalini inimiz «Pidakar» tehrirlidi.
Bu maqalini héchkimdin sorimay, menbesini bergen asasta bashqa her qandaq torgha, ündidargha we Uyghurche salunlargha chiqarsingiz, yaki élkitabqa oxshash bashqa her qandaq shekilde ishletsingiz boluwéridu. Bu maqale barliq Uyghurlargha mensup.