Es'et sulaymanning <<özlük
we kimlik >>namliq kitabini tepsiliy oqup chiqqan oqurmenlerge
ayan bolsa
kirek , biz uningdin munu jümlilerni uchritimiz <<biz kim,
bizning
medeniyetler jiddiy rewishte yughuruluwatqan bügünki
dunyadiki ornimiz we
salahiyitimiz néme, biz bügünki yer shari kentide
bashqa nurghun xelqlerge
oxshash özlükimizni we kimlikimizni qandaq ipade qilimiz?
Shimaliy yawropada yashighan bir
yil jeryanida men bu soallarni öz - özümdin talay
qétimlar soridim. Kök renglik
yawropaning soghuq we höl réalliqi ichidin yiraqtiki ana
yurtumning qurghaq
keypiyatigha nezer tashlidim. Yawropa qirghaqlirini boylap körgen
we
bilgenlirimni gherb medeniyitining zamaniwi yaltiraqliri we qimmet
ölchemliride
emes, belki merkiziy asiya chongqurluqlirigha baghlan'ghan bir qedimiy
xelqning
közide turup közettim. Özümni, özümning
kimlikimni wetinimde we xelqimning
közide turup yashighan shunche uzun yillarda emes, belki wetendin
ayrilip
musapirette ötküzgen ashu bir yil jeryanida téximu
chongqur chüshen'genlikimni
hés qildim... >>
bu heqiqeten toghra éytilghan
sözler , shundaqlaöz
millitining
kelgüsini oylaydighan hem oyliyalaydighan bir millet ezasiningoylinip küriishige tigishlik chin
sözler .
Men aldi bilen bu maqalemni yézishtin burun
<<özlük we kimlik >> ni
oqughandin kiyinki tesratlirim hem oylighanlirimniotturgha quyup ötmekchimen :
insan ana tinidin ibaret ulugh
rohda apiride bolup, hayat yolidin ibaret uzun hem müshkül
dawanlardin éshp ,
shatliq hem qayghu hesretler kéchikini kéchip, muhebbet
sherbetliridin birde
qinip , birde qanmay, ghelbe bilen meghlubiyet chigrisi ottursida
tallash,
shallashqa muptila bolup ... Bir talay hayat mamatliq jenglerde
chéniqip
yashaydiken hem uzaydiken .
Bu tolimu uzun'ghan suzulghan
jeryan xalas. Emma insan mana mushu jeryanlarda özgiche dunya ,
qimmet
qarshigha ige bulidiken .
Tashqi dunyaning rengdarliqi
bizni özige mayil qilip uning jilwigerlikidin mestxush bolup
yashap kelduq.
Kainatqa nisbeten éytqanda biz
yashawatqan bu tupraq bir yershari kenti bolsa biz mushu kentte
yashighuchi bir
madda xalas. Emma bizning rohi dunyarimiz bizni chüshünishke
intiliwatqan kishi
üchün ajayip bir dunya.
Rohi békinmichilik ichide yashap
kelduq. Bu bizning qénimizgha singgen iken , elwette rohi
dunyarimizmu
qénimizning qumandanliqida bolidu.
Özi yashawatqan weziyetni,
dewirni chüshenmey hayat kechürüp men tirik insan dep
özini tirikler qatarida
körüsh tolimu bicharilik , jismi tirik emma rohi
ölüklük. Rohi ölüklük
insanning qedir qimmtini yuqitidu. Tamaq yéyish , uxlash,mana bu
rohi ölük
kishlerning turmush mizani hem yashash ölchimi.
Yiraqlargha nezer sélishtin burun
etrapimizgha nezer saldighan bolsaq. Etrapimizda ming ademining
jinighimu
tigishishike bolmaydighan ajayip qimmetlik kishilirimiz bar . Ularning
yashashtiki meqsdini peqet bir jümler söz bilen ipadileshke
bolidu , u bolsimu
" men özümning emes , millitimining " milletke eqide ,
tereqqiyatni
ghaye nishan qilip yashash ularning rohi dunyasining hökümdar
sözi. Ular
yürikidiki mana mushundaq ulughwar, söyümlük
pilanliri, meqsetliri bilen
topimizgha serke boldi. Ular hayat qedrini emeliy
herketliri arqiliq yaratti. Ular etrapidiki békinme turmushqa
chökken, tashqi
dunyaning jiddiyetchilikidin xalas halda hayat kechürwatqan
qirindashliri üchün
yürükide yum yum yéghlidi. Ularning rohini oyghitish,
ulargha jahanname eyniki
körsitish üchün kéche kündüz zihnini
xoratti. Öz milliti üchün qilghan
mihnetliri itbarsir qalghanda éghir xursinish ilkide millitike
échindi. Ulaning
tézraq oyghishini üchün her tereplime eqliy emgeklerni
qildi. Harduqini bildi
emma taldimni bilmidi.
Aptur mushu kitabi arqiliq méni,
séni hem uni rohi uyghinishqa yiteklep, wujudimizgha
séngip ketken rohi
bikinmichilikini tazlap yéngi éqim , weziyetke eqil
közimiz bilen béqishni
ipade qilghan.
Dunyadiki barche döletke
sélishtürghanda biz yashawatqan bu ana tupraq tolimu kichik
uqum. Bizning namimiz
téxmu shundaq.
Tarixta yashighan yehudilerning
dunya éqimigha körsetken tesiri her qayisi millet dunya
ellirining neziridin
saqit bolghini yuq. Ulardiki milliy roh, yimirilmes étiqat,
tirshchanliq
ularning nami üchün abide tikligen.
Addiy misalen : ularda toy
qilghanda ata -anisi ularning tuyliqi üchün kitap suwgha
qilidighanliqidek
bayanni men qayisdur bir kitabta körgenmen. Mana bu yehudilarning
ulugh ,
tereqqiy tapqan millet bolup sanilishining achquchi. "bilim
büyüklikning
achquchi " dep éytqan idi qaysidur bir aqil. Mana mushu
jümle söz nechche
ming yillar ilgiri ejdatlar teripidin ytilghan. Mana mushu söz shu
dewrdiki
kishilerning bilim ügünishike ehmiyet bergenlikidek bir
heqiqetni yurutup
béridu.
Hal bügünki kün'ge kelgende biz
özimizde bar bolghan qimmetlerni qedirlimestin uni bashqilarning
qoligha
ötküzüp berduq. Ular bizning medeniyetlirimizni qazdi,
tetqiq qilip axrqi
hésabta özining qildi.
Tetqiqatchi es'et sulayman öz
millitining meniwi bayliqi we rohi bayliqini qézish ,retlesh
üchün ana yurtidin
tolimu yiraq bolghan kainatning u chitige bérip musapirchiliq
hayatini bashtin
kechürüp, özlikimiz heqqide tetqiqat élip bardi.
Qolimizdin kétip bashqilarning
alqinigha chüshken nurghun maddiy we meniwi bayliqlirimizni
nurghun
mushkilatlar arqiliq körüshke, tetqiq qilshqa muyesser boldi.
Bu neqeder ulugh
hem azapliq ish he!
Shu tapta kitap üstilimide
<<özlük we kimlik >>ning her bir betlirini
waraqlighinimda hayajan
arlash achchiq nida yürikimni qamallidi. Apturning öz milliti
üchün qilghan
katta shöhritidin söyün'gen bolsam, bizdiki rohi
bixudluq huronluq tonigha
oriniwélip hayatini qumdek soritip ötküzwatqanlardin
tolimu ..tolimu échindim.
Kitab << biz esli kim?
Kimning ewladi? Biz tarixta qandaq orun tutqan, hazirchu ?>>
dégendek
bayanlar bilen tarix bilen bügünning sélshtürmisi
arqiliq bizni oyghinishqa,
jahan'gha eqil közi bilen béqshiqa, tirishishqa
ündeydu.
Hayat insan'gha birla qétim
kilidu . U insan'gha bérilgen qimmetlik sowgha.bu sowgha
nadanning alqinidimu
bar ,dananing alqinidimu bar , u - nadanning alqinida xunük
körün'gen bolsa ,
dananing alqinida nur chachidu.
Bügün quyash sherqtin illiq
tebessum bilen kötürülgen bolsa , gheripte harghinliq
bilen tagh keynige
mökünidu. Künler mana mushundaq tekrarlinidu. Biz
mushundaq tekrarliq ilkide
hayatimizni ötküzimiz.
Arimizda bu kitapni oqughanlarmu
bar bolishi oqumighanlarmu bolushi mumkin . Lékin bu es'et
sulayman biz üchün
yürek qénini serip qilip yizip chiqqan bu kitap <<men
kim ?>> dep
özliki heqqide oylinishni xalaydighan qelip igisi üchün
choqum bir waraqlap
quyushqa tigishilik qimmetlik destur.
Siz bashqilarnila tunumang ,
siznimu bashqilar tunusun, étirap qilsun.
Bashqilarning étirap qilshigha
irishishmizning achquchi- del bizning rohi oyghinishimiz , tiriship
bilim
igellishimiz.
Bir kün ötti , ölümge bir kün
yéqinlashtuq. Buni oylighinimizda könglimiz yirim bolmasmu
? Künimiz qisqarghan
bilen biz qilghan halal méhnetler hayatimizni uzartidu... Siz
kettingiz , emma
ewladingiz sizning özliri üchün qilghan emgikingizdin
qelbide siz üchün abide
tikleydu.ularmu éghizi arqiliq kiyinkilirige sözlep
béridu .mana bu del
hayatingizning uzarghanliqi.
Qedirlik oqurmen : men bu
maqalini rialliqtin kelgen teejjüplik xiyallirim bilen kitaptin
alghan
memnunluqqa yandashqan azapliq tesiratim asasida yizip chiqtim .
Kitaptiki
mezmunlarning dairisi bilen salmiqi heqiqeten chungqur hem keng
dairlikke ige.
Bu kitaptiki mezmunlarni chüshünishke,hem bu mezmunlar
arqiliq özimizni
opiratisye qilishimizgha moeyyen bilim kétidiken. Tarixiy we
jughrapiyilik bilimimning
ajizliqi tüpeyli kitapqa yene chungqurlap kirip kételmidim.
Emma men bu
kitaptiki bayan qilin'ghan mezmunlarni yeni apturning yürikining
nime
dewatqanliqini hés qilip öttüm.
Hazir men kindik qénim tökülgen,
men we méning ejdadlirim yashap kéliwatqan makanimdin
yeni ana yurtumdin güzel
arzu istekler bilen ayrilip, özyurtumning del eksiche bolghan bir
makanda
yashawatmaqtimen. Yurttin ayrilish aldida téxi baridighan
yérim jennettek bir
makan dep oylayttim. Men yurtta bolghan bir qisim ishlarni,
özmillitimizdin
chiqqan yashlarning millitimizni, millitimizning örp-adetlirini
qoghdash üchün
qilghan tirishchanliqlirini anglighan yaki körgen bolsammu bu
ishlarni nime
üchün ikenlikini chüshenmeyttim. Mana hazir yurtumdin
ayrilghinimgha ikki yil
boldi. Öz makanimdin ayrilip, men öz xiyalimda jennettek dep
oylighan bu
makanda yashawatimen. Bu makanda ikki yil yashaptimen yene ikki yil
turushum
hetta uningdin uzaqraq turishim mumkin. Men bu jeryanlarda xéli
köp ishlarni
kördüm, anglidim we chüshendim.
Men anglighan ashu
yashlirimizning nime üchün japa musheqqetlerge qarimay,
özining millitining
abroyini, millitimizning özige xas bolghan örp-adetlirini
qoghdashqa tirishidighanliqini
anche- munche chüshendim. Shuning bilen birge bu yat yurtta bir
qisim
yashlirimizning jan baqimiz dep oghriliq, aldamchiliq, hetta ippet
nomusini
sétish arqiliq kün kechüriwatqanliqini
kördüm we anglidim. Ular bu ellerde
millitimizning nami we süpitige shundaq tesir bergenki ,
shinjangliq dep
anglighan haman oghri dep bilidighan, dukan saraylarni aylansa
pirkazchiklar
yaki muhapizetchiler birge arilaydighan, aptobuslarda körgen haman
somkilirini
quchaqlap, bizdin yiraq turidighan , bizning tashqi qiyapitimizge
qarapla baha
biriwitidighan haletke ekilip qoyuptu. Mushularni oylawatqinimda
abduqadir
sadirning bir satirisi isimge kilip qaldi .
Töt kalla bir bolsaq ichip kitimiz,
ichkende jan-pandin kichip kitimiz.
Shadliqtin külsekmu,pighan cheksekmu,
mey alghan idishqa chöküp kitimiz.
Heshemet hükümran bizning bashlargha,
tapqanni shiregetüküp kitimiz.
Töt romka aylanmay bashlansa gheywet,
gadaydin shahqiche süküp kitimiz.
Zarlinip gahida tetür pelektin,
kimnidu sawidap tipip kitimiz.
Közlerge gül bulup kürünse pipek,
shehwetning süyide éqip kitimiz.
Qénimiz qaynisa ézip eqildin ,
ippetning qénidin chiqip kitimiz.
Bizni dep paypitek bolsa sahipxan,
yüzige tupini chéchip kitimiz.
Aylinip birdemde tüklük qawan'gha,
tuz bergen qazanni chéqip kitimiz.
Qelipler tapshurup jan diyishkenning,
dem ötmey gélidin siqip kitimiz.
Altundek doslarning qelip küzige,
üchlan'ghan yaghachni tiqip kitimiz.
Üzimiz tikligen dosluq témini,
shuyusun bir-birlep yiqip kitimiz.
Gahida aylinip jenggahqa sorun,
itlarning yuzini tüküp kitimiz.
Hayatning qedrini ésip kanargha,
paxalning nerqide sétip kitimiz.
Ich-ichte yiqilsaq nishansiz oqtin,
düm chüshken yalaqta yétip kitimiz.
Gahida shupéti muz kaltikidek ,
kuchida ebidi qétip kitimiz.
Qimmetlik hayatning altun chéghini,
mey qilip meyxorgha sétip kitimiz.
Chiqalmay ghalipliq qépini yirtip,
dunyadin direksiz yütüp kitimiz.
Bizshundaq bek ichkek tengdishimiz yoq,
do tiksek hemmini untup kitimiz.
Tépinglar biz kimu ? Pushti kimningki?
Biz kimning könglige yéqip kitimiz?
Dostlar biz zadi kimlerning
ewladi, kimla körse qachidighan kishilerningmu? Tarix betlirini
waraqlaydighan
bolsaq bizning pexrimiz bolghanmehmud
qeshqiri, yüsüp xas hajp , abduxaliq uyghur,lutpulla
mutellip... Qatarliq
sanaqsiz ulugh zatlirimizning millitimizni tereqqi qildurush
üchün qoshqan
töhpiliri köz aldimizda namayan bulidu . Ejiba ashu ulugh
ejdadlirimizning rohi
bizning ushbu uyqu halitidiki ehwalimiznikürüp tursa , bizge échinmasmu ?...ewladlirimiz
bizge échinmasmu
?!..buningdin qarighanda bu sésiq nam bizge burunqi ejdadliridin
qélip
qalmighan belki hazirqi jemiy'itimizdiki bezi uyghurlirimizning pul
malni,
haramdin kelgen ashu azghine bayashatliqni dep millitimizning
nam-abroyini,
ewlatlarning kelgüsini bir yaqqa qayrip qoyup, yat ellerde herxil
yaman ishlar
bilen shughullinidighanliqidin; yene bezi bir qisim yashlirimizning
medeniyet
qobul qilduq dep qarighularche öz millitining medeniyitige mas
kelmeydighan
medeniyitlerni qobul qilghanliqi we shu atalmish medeniyetliridin
pexrilinip
ketkenlikidin; öz yurtida halal emgek bilen yashimay, yat ellerde
durus ishlar
bilen arlashmay, haram mal-dunyagha düm chüshkenlikidin;
wijdan, insapini bir
yerge qayrip qoyup, bir kün ötse shükri qilidighan
turmushqa könüp
ketkenlikidin hemde bizde halal emma japaliq turmushqa bolghan
arzu-isteklerning kemchil bolghanliqidin bolsa kérek.
Shair tiyipchan éliyof
"tiwilgha" namliq shiirida "heqiqet égiler sunmas" dep
nahayiti toghra éytqanidi.toghra ,ey,
uyghurum!!!! Heqiqet, toghra yol hemmidin ghaliptur. Biz emdi mal-dunya
koyida
boliwermeyli!!! Bash etiyazdiki uruq, déhqan akining quyghan
soghuq süyidin
chöchüp oyghinip etrapqa baqqinidek, bizmu nadanliq uyqisidin
oyghanmisaq
bolmaydighan, közimizni obdan échip, etrapqa tepsiliy
qarap, bashqilar nime ish
qiliwatidu, biz nime ishlar bilen aldirash digenler heqqide oylanmisaq
bolmaydighan yerge yetti; shundaqla bizning ejdadimizlirimiz kimler,
ular zadi
qandaq ademler? Dep tarix bétige qarimisaq, bizning ewladlirimiz
kimler, ular
qandaq ademlerdin bolmaqchi? Dégenler üstide oylanmisaq
bolmaydighan yerge
yetti; bizning oghri, aldamchi digen namimizni ewlatmu-ewlat tarqitish
yaki
atalmishbu namimizni pütkül
dunyagha
tarqitish yaki yeng ichide ujuqturiwitish kirekmu? Digen mesile
üstide
oylanmisaq bolmaydighan yerge yetti; tarix bétige obdan qarap,
tariximizni
chüshinip qandaq adem bolishimiz tughurluqobdan oylanmisaq bolmaydighan yerge yetti; heqiqet arghamchisini
tüzlesh
üchün barliqini atiwetken barliq qérindashlirinmizning
qoligha qol, putigha put
bolmisaq bolmaydighan yerge yetti;
ey uyghurum, qérindishim! Azghine
pul ,mal -dunya , bayashat turmush
bilen külüsh hergizmu heqiyqi külüsh emes, belki
heqiqet arghamchisi
tüzlen'gen, millitimizning nami eslige qaytqan , yiraq ellerdiki
xelq diqqitini
yighip bizge qarighandiki, bizni heqiyqi chüshen'gen
künlerdiki külüsh ـــــ heqiyqi
külüshtur.
Heqiyqi külidighan künlerning
kilishi üchün biz nime qélishimiz lazim , digenlerni
oylaydighan bolsaq, buni
belkim millitimiz tarixida xelqimizning zimmisige chüshken eng
éghir bir yük
disek hergiz artuq bolmisa kirek. Shunga bizhemmimiz oyghinishimiz,
özimizge
kireklik bolghan yolni baldurraq tépiwilishimiz lazim.
Jümlidin biz yashlar bu
wezipining zor qismini öz üstimizge élishimiz
lazimdur. Buning üchün yuqirlap
oqush pursitige érishken qérindashlirimiz amal bar
pursetni ching tutup
ilim-pen bilimlirini igellishimiz, oqush pursitige ige bolalmighan
qérindashlirimiz halal bolghan birer kesipning béshini
tutup, halal yashashni
sherep dep bilip , bizni gheplet, nadanliq uyqusidin oyghitidighan
bilimlerni
köplep égellishimiz, heq toghra yol bilen yashashni
özimizge adet qilip
yitildürishimiz lazim. Halal tapqan mal-dunya bizge beriket ata
qilghusi. Hemde
bizni heqiyqi bextlik turmushqa yetküzgüsi.
Ularda heqiqi lezzetlinish , his
qilish , bilish éngi mewjüt emes . Ular tebiettiki barliq
mewjudiyetlerni qirip
tashlighuchilardur . Ular üchün janliqlar , tebietning
hemmisi sümürüp
tügitiwitishke tigishlik mewhüm uqum . Ular tebietning ,
janliqlarning mewjüt
bulup turishigha purset bermeydu . Ularning halal - haramni
chüshünüsh éngi mewjüt
emes . Shunga ular hemme nersining atisinimu , apisinimu , balisinimu
süpürüp
yewitidu . Tebiet , janliq , hayatliq paaliyitige zadila özini
tuluqlash
pursiti bermeydu . Ular yer sharining , insaniyet tarixning , alemning
tizraq
halek bulushi üchün qiyametning chaqini pütün
küchi bilen tizletküchilerdur .
Mana mushu insaniyetning köz
aldidiki halaket elchilirining insaniyet teqdirige ashkare ejel
bombilirini her
bir insanning tapini astigha kömüp méngishidin ibaret
bu gumrahliq méni öz
millitimdin , uyghur xelqimdin cheksiz pexirlinish ,
söyünüsh éngimni oyghatti
. Heqiqeten biz uyghur milliti tebietni , hayatliqni
söygüchilermiz. Mushu
eqidimizdinla biz uyghur millitining
rohimiz , jismimiz pütün kainat bilen jipsiliship
ketkenlikini biliwalaymiz .
Özimiz baqqan qoy - kalilarni yéyish , yigendimu chishi ,
boghaz ,
yéishighayetmigen digendek herxil
ayrish arqiliq hetta öz yénimizdiki hayatliq
üchünmu kiyinki pursetlerni
qaldurup qoyishimizning özi allah millitimizning qelbige salghan
alemdiki bir
möjize . Tebiettiki bashqa tümenxil janliqlar biz
üchün allah zimin'gha
yaratqan qirip tügitiwitishke , qurutwitishke , xalighanche weyran
qilishqa
bolmaydighan , qoghdilidighan , asirilidighan , biz insanlargha
oxshashla
yashash hoquqi bolghan hayatliqtin ibaret . Shunga allah bizning
éngimizgha
ularni qoghdash yüzisidin haram digen sözdin ibaret giganit ,
örülmes ,
mustehkem sépil soqiwetken .
Biz uyghurmiz . Biz pütkül
tebietni söyüsh bilen uyghurmiz . Biz pütkül
insaniyetni qedirlesh bilen
uyghurmiz . Biz exlaq , étiqadni hayatliqimizning menbesi ,
yitekchisi ,
qiblinamisi qilghanliqimiz bilen uyghurmiz . Biz rezillik , munapiqliq
, hiyle
- mikri , neyrengwazliq , chéqimchiliq , pasiqliqtin yiraq
bolghanliqimiz
üchünuyghurmiz . Biz
pütkül dunyadiki
heqqaniyet yulida yashap kéliwatqan insaniyet bilen birge
heqqaniyet , erkinlik
, tinichliq üchün köresh qilghanliqimiz bilen uyghurmiz
. Biz insanlargha
,öz qérindashlirimizgha bexit
- saadet
dostluq ata qilalighanliqimiz bilen uyghurmiz . Biz ittipaqliq ,
inaqliqni
muqeddes burch qilip , chéchilip kétishimizni
ümüt qilip élip bérilghan
bashqilarning türlük - tümen hile - mikrisidin ,
qiltaqliridin ghalip kélip
uyghur digen namni alghanliqimiz hem bu namni izchil saqlap
kelgenlikimiz bilen
uyghurmiz . Biz iman bilen quyulghan ismimizni , iman salghan tilimizni
, iman
bolghan dilimizni qoghdash bilen uyghurmiz .
Undaqta yuqiriqi mulahizilerdin
oylinip baqayli. Emiliyette
uyghurlarning ichide hélihem millet üchün hesse
qushiwatqan kishiler shundaq
köp, elwette miletning yüzini tüküwatqanlarmu yoq
emes, shunisi éniqki, millet
-tarix tereqqiyatta ortaq pisxik sapani hazirlighan kishilerning
gewdisi bolush
bilen, hergiz birlik emes, hemme shexis ortaq tirishqandila andin algha
basqili
bolidu, shunga siz ashpez bolsingiz sapliqni ching tutup, tamaqni
oxshutup
éting, qassap bolsingiz qoyni yaxshi suyung , oqughuchibolsingiz kitabqa yaxshi qarang .... Meyli
kim bolung, nime ish qiling, shu ishni yaxshi qiling, millet
üchün chong ish
qilip bérelmisingizmu, hergiz milletning yüzini
tükidighan ishni qilmang,
shundaq qilip berginingizning özi chong ish, shundaq qilip hemmmiz
öz ishimizni
yaxshi qilsaq, chong- kichik bolsun bashqilarda yaxshi tesir
qalduralisaq, addi
jaydimu özimizning yaxshi namimiz qalduralisaq, shuning özi
chong ghelbe
elwette !! Emise hazirdin bashliduq, hemmiz shuni tekrarlayli:
-milet üchün chong ish qilip
bérelmisemmu, hergiz yüzini tökidighan ishni
qilmaymen!!!
Tughulupla kimlikni qoydum yüttürüp,
ata we anammu kétishti tashlap,
mangimen temtirep qoyunlar ara,
yétimlik derdide közümni yashlap.
Men kim dep sorisam bilmeydu héchkim,
sen kim dep sorisam téximu shundaq,
goya hemme yoqatqandek öz kimlikini,
nishansiz méngishar xuddi men siyaq.
Kimlikim bolmighach qaldim talada,
kimlikim bolmighach qaldim balada,
kimliki yütkenler mangar ömilep,
kimlikni tapqanlar uchar samada.
Kimliking bolmisa yashimaq tesken,
kimliki yoq kishi xuddi ot xesken,
qachanmu taparmen eshu kimlikni,
kimliksiz hayating hayat emesken.
paydilan'ghan matiryallar : es'et
sulaymanning <<özlük we kimlik >>namliq kitabi.
torda élan
qilin'ghan bir qisim millet heqqidiki maqalilar