AWSTRALIYEDE OQUSH

Awstraliyede Magistérliq we Doktorluq oqushni xalaydighan wetendiki oqughuchilar töwendiki uchurlardin paydilansa bolidu.

1. Awstraliyediki Aliy mektepler: Töwenki torbetdin aliy mekteplerning tizimlikini tapisiz:  http://www.australian-universities.com/list/

Bu mekteplerning ichide aldinqi qatarlarda turidighanliri:

University of Melbourne

University of Sydney

Australian National University

University of New South Wales

RMIT University (Royal Melbourne Institute of Technology)

Monash University

University of Western Australia

University of Queensland

Deakin University
 

2. In’glizche sewiyege qoyghan sherti: Awstraliyediki uniwérsitétlar TOEFL bilen IELTS ning netijisini etirap qilidu. Mesilen, Melborun Uniwérsitétning bu imtihanlargha belgiligen ölchimi töwendiki torbetidin tapisiz: http://www.services.unimelb.edu.au/admissions/guide/english_pg_reqs.html

Bezi mekteplerning telipi sel töwen bolushi mumkin, tepsiliy ehwalni herbir mektepning torbétige kirip izdisingiz bolidu. Izdesh usuli:

•  Melum bir mektepning torbétige kirisiz, mesilen: www.monash.edu.au

• Bashbetde choqum “search” dégen bir yer bolidu. Bu yerge “postgraduate English Requirement” dep kirgüzisiz

• Netijide nurghun ulinishlar chiqidu, buning ichidiki 3-side sizge kéreklik bolghan uchur bar, yeni

      http://www.monash.edu/international/englishrequirement/
 

3. Qandaq iltimas qilish kerek: Awstraliyediki Aliy mekteplerge iltimas qilish jeryani yaki usuli asasiy jehetdin Amérikidiki mekteplerge oxshap kétidu. Shunga http://www.meripet.com diki “How to apply for an American university” dégen mezmundin paydilansingiz bolidu.

4. Awstraliyede Mukapat Puli: Wetendin chet elge chiqip oqush xiyali bar oqughuchilar üchün hemmidin oqush xirajiti we turmush pulini hel qilish teske toxtaydu. Shunga eng yaxshisi mukapat puli élip kelgen yaxshi. Biraq, Awstraliyede mukapat pulini élish Amérikigha qarighanda sel tes, bolupmu ijtima'iy penler saheside we magistérliq üchün oqumaqchi bolsingiz téximu shundaq. Biraq sinap baqqanning ziyini yoq. Adette Awstraliyening birer mektipide magistérliqni aliy netije bilen püttürsingiz, doktorluqta mukapat puli élishqa yol échilidu. Eger siz wetende yaki bashqa döletlerde magistérliqni élip, doktorluqni Awstraliyede oqush üchün kélimen désingizmu mukapat puli élish éhtimali bolidu. Awstraliye hökümitining qismen tereqqiy qiliwatqan döletlerning oqughichiliri üchün béridighan bir mukapat puli bar. Uni AusAid Scholarships dep ataydu. Junggomu mushu döletlerning biri. Buninggha iltimas qilish usuli ikki xil. Biri biwasite Awstraliyedin iltimas qilish, yene biri dölet maarip ministirliki arqiliq iltimas qilish. Tepsiliy exwalni töwendiki torbétidin körüng:           http://www.ausaid.gov.au/scholar/studyin.cfm#ads

Junggodiki ish béjirish orni töwendikiche bolup, éhtimal bu yer bilen alaqe qilishdin ilgiri Shinjiang Uyghur Aptonom Rayonluq Maarip Nazariti bilen alaqe qilip, tepsiliy ehwalni sürüshtürsingiz yaxshiraq bolushi mumkin. Chünki,Maarip Ministirliki bu mukapat puligha tégishlik sanlarni herbir ölkilerge teqsim qiliwétishi mumkin. Andin yerlik Maarip Nazariti qaysi idaridin, qaysi kesipdin, yene kimning bérishini békitishi mumkin:

ADS Scholarship Inquiries

Tel: 86-10-64352856

Fax: 86-10-64352857

Email: adschina@163bj.com

Address: 3-3-502, Dongrunfengjing, Nanshiliju, Chaoyang District

Beijing, 100016, P R China

Website: www.adschina.org

Yene bir mukapat puli IPRS (International Postgraduate Research Scholarships). Buning tepsilatini töwendiki tor betliridin körsingiz bolidu. Bu mukapat puli xelq’araliq oqughuchilargha bérilidighan eng aliy derijilik mukapat puli.  

     http://www.dest.gov.au/archive/highered/research/documents/iprs2000.htm

     http://www.usyd.edu.au/io/scholarships/iprs.html

Buningdin bashqa, oxshimighan uniwérsitét we fakultétlarningmu öz aldigha mukapat pulliri bolidu. Buning tepsiliy ehwalini shu mektepning tor bétige kirip, “Scholarships for international students” ni “search” qa kirgüzüp izdisingiz bolidu. Mesilen: Melborun Uniwérsitétining bu toghrisidiki uchurliri töwendki bette:       http://www.services.unimelb.edu.au/scholarships/pgrad/international/

Sydney uniwérsitétning: http://www.usyd.edu.au/io/scholarships/index.html

Monash uniwérsitétining: http://www.monash.edu/international/scholarships/

5. Oqughuchi Wizisi: Amérikigha oxshimaydighan teripi, siz wiza iltimasingizni Béyjingda turushluq Awstraliye Elchixanisigha ewetisiz. Ular tekshürüp bolghandin kéyin sizge xewer qilidu. Eger mukapat pulingiz bolsa, wisa élishingiz teske toxtimaydu. Ailingiz bolsa bala chaqingiznimu asanla épchiqip kételeysiz. Wisa toghriliq tepsiliy uchurni bu torbétidin körüng: http://www.immi.gov.au/study/index.htm

Eskertish: Awstraliyege oqughuchi wizisidin bashqa herqandaq wiza bilen kélip, u wizini oqughuchi wizisigha özgertip oqushqa kirimen désingiz ruxset qilinmaydu. Siz choqum kelgen dölitingizge qaytip bérip, wizingizni oqughuchi wizasigha almashturghandin kéyin andin oqushqa kireleysiz.
 

6. Awstraliyede Oqush Xirajiti: Oxshimighan mekteplerning hem oxshimighan kesplerning oqush pulimu oxshimaydu. Adetde bir yilliq oqush xirajiti üchün 15000-25000 AUD (Awstraliye Dolliri) kétidu. Bu pul 2005-yili 2-ayning ölchimi boyiche, texminen 90000-150000 xelq puligha toghra kélidu. Uningdin bashqa yene yilda mejburi 300 AUD etrapida salametlik sughurta puli töleysiz. Awstraliyede Magistérliq adetde bir yérim yilda tügeydu. Doktorluq üch yérim yildin 4 yilghiche dawamlishidu.

7. Awstraliyede Turmush Xirajiti: Ikk yaki 3 yataqliq öyde bashqilar bilen birge tursingiz, éyigha 350-500 AUD kétishi mumkin. Buni pütünley öyning orni we sharaiti belgileydu. Tamaqni özingiz étip yésingiz, uninggha köp pul ketmeydu. Bir ayda 200-300AUD yétishi mumkin. Uningdin sirt qatnash, parche-purat chiqimlarni qoshsa bir ayda bir ademge 600-900 AUD etrapida pul kétishi mumkin. Buni elwette yene sizning turmush adetliringiz belgileydu.

8. Awstraliyede Xizmet: Oqughuchi wizingiz bilen heptisige 20 saet qanunluq xizmet qilalaysiz. Eger siz ailingiz bilen bille tursingiz, sizge hemrah bolush üchün kelgen jöringizning toluq xizmet qilish hoquqi bolidu. Oxshimighan sheherlerde xizmet pursitimu oxshimaydu. Sydney, Melborun dégendek chong sheherlerde xizmet pursiti köprek bolidu. Mesilen, résturanlarda kütküchilik qilsingiz saitige 8-12 AUD gha ishleysiz. Ottura mektep oqughuchilirining dersige yardem qilsingiz 15-30 AUD alisiz. Uniwérsitétlerde ders ötsingiz 75 AUD etrapida alisiz.

Yuqirida yazghan ölchemni peqet eng töwen ölchem dep hésablang. Yalghuz bir ademge adette tamaq puli heptide 40-60 AUS dollar kétishi mumkin. (Résturanlargha kirish buning ichide emes.)

Yataq puli heptide 70-120 AUS dollarghiche bolidu.

Qatnash xirajiti heptide eng töwen hésabta 25 dollar kétidu (heptilik bélet alsingiz). Eger özingiz mashina heydisingiz qimmetrek toxtaydu.

Qalghanliri özingizning turmush aditingizge baghliq. Adetdiki turmush buyumliri, kiyim-kécheklerge, az-tola köngül échish paaliyetliri, mesilen, kino, tiyatir körüsh, sayahet qilish, anche-munche résturanlargha kirish dégendek paaliyetlerge kétidighan xirajet yuqirda éytip ötkenlerning sirtida bolidu.

(Bu qisimni Awstraliyediki singlimiz Ayshe Éli teminligen.)