2006-Yili 19-Yaniwar küni, In’glizche “New Horizons” dep atilidighan, Uyghurche menisi “Yéngi Kainat Dairisi” digen’ge yéqin kélidighan bir alem ushquri Amerikining Florida shitatidin planéta Pluton gha qarap seperge chiqti. Bu planéta Pluton bilen uning hemrasi Charon ni ziyaret qilghuchi tunji qétimliq alem ushquri bolup, uning bu sepirining meqsidi quyash séstimisining bir eng axirqi we eng chong sirini échishtin ibaret. “New Horizons” mushu sepiride quyash séstimisining pütün dairisini bésip ötüp, 5 milyart kilométirdin artuq musapini bésip, 2015-yili planéta Pluton bilen uning hemrasi Charon gha yéqinlishidu. Bu ushqurining chonglighi bir piyanodek bolup, uninggha 7 dane ilim-pen kamérasi ornutulghan. Bu kaméralar Pluton ning yer yüzi xarakteri, geologiyesi, ichki tüzilishi we uning atmosfresini tekshüridu.

Tekshürüsh jeryanida, bu alem ushquri her heptide bir qétim yer sharigha signal mangdurup turidu. Pütün ushqurining éléktirlik quwiti bir dane radio-isotop térmo-éléktrik (“radioisotope thermoelectric”) tok chiqirish mashinisidin kélidighan bolup, serip qilidighan tok quwiti oylerde ishlitilidighan 2 dane 100 watliq tok lampuchkisining quwitidinmu töwéndur.

Pluton quyash séstimisidiki eng yiraq planéta bolup, hemme planétaning tertipi mundaq (iskopkining ichidiki «Astronomiyelik Birlik» bolup, qisqartilip AU dep yézilidu. U bizning yer sharimiz bilen quyashning arlighini korsitidu. 1 AU = 149597870.691 Km.):

Quyash --> Mérkuri (0.39) --> Vénera (0.72) --> Yer Shari (1) --> Mars (1.5) --> Yupitér (5.2) --> Saturn (9.5) --> Uran (19.2) --> Néptun (30.1) --> Pluton (39.4)

JPL bu qétimqi projéktqa qatnashqan orunlarning birsidur.

Erkin Sidiq

2006-Yili 20-Yaniwar

1-Resim: “Atlas V” namliq rokéta “New Horizons” alem ushqurini alem boshliqigha élip mangmaqta. Bu resimni NASA bilen KSC (“Kennedy Space Center”) teyyarlighan.

2-Resim: Planéta Pluto we “New Horizons” namliq alem ushquri. Bu resimni NASA bilen KSC teyyarlighan.