Erkin Sidiq: Yasir Qazi Bilen Toniy Blayérning Munazirisi

Yasir Qazi Bilen Toniy Blayérning Munazirisi

Erkin Sidiq

2014-yili 3-ayning 30-küni

http://bbs.bagdax.cn/thread-24106-1-1.html

http://bbs.izdinix.com/forum.php?mod=viewthread&tid=57764#lastpost

http://bbs.misranim.com/thread-121744-1-1.html

Men nahayiti hörmetleydighan, we intayin qayil bolghan ikki Musulman ziyaliy bar. Uning biri Mehdi Hesen (Mehdi Hasan) [1]. Yene biri Yasir Qazi. Tordashlar Yasir Qazi bilen xéli yaxshi tonushup boldi, dep oylaymen [2]. Eger uni téxiche bilip bolalmighan oqurmenler bolsa, töwendiki 2-nomurluq menbege qarap baqsa bolidu. Mehdi Hesen En’gliyining «Huffington Post UK» gézitining siyasiy diréktori, we Al Jazéra In’glizche téléwizorining riyasetchilik xizmitini ishleydu. Men uni 2013-yili En’gliyide ötküzülgen bir qétimliq «Islam bir Tichliqperwer dinmu-emesmu?» dégen munazire arqiliq tonughan [3]. Bu munazirining In’gliz tilidiki sin höjjiti töwendiki 3-nomurluq ulanmida bar. Hazir In’glizchini we Islam dinini öginiwatqan, hemde imkaniyiti bar (bu Yutyub ulanmisi wetende échilmasliqi mumkin) ukilar uni we uning bilen bille élip bérilghan bashqilarning munazirisini bir qétim anglap baqsanglar, siler üchün bir yaxshi öginish pursiti bolidu, dep oylaymen. 4-nomurluq menbediki radio söhbiti Yasir Qazining munazirini qandaq élip baridighanliqini biliwélishqa xéli paydiliq. Qiziqidighan we imkaniyiti bar qérindashlar uni anglap baqsa bolidu [4].

Yasir Qazi 2008-yili Amérikining Yali Uniwérsitétide dokturluqta oquwatqanda, En’gliyining sabiq bash ministiri Toniy Blayér (Tony Blair) ularning mektipige kélip, bir mewsum bir ders ötken. Nahayiti qattiq tekshürüsh we tallash jeryanini öz béshidin ötküzüp, Yasir Qazi bu derske tallan’ghan, hemde pütün bir mewsumluq ders jeryanida soal sorash we munazirilishish jehette siniptiki tesiri eng küchlük bolghan oqughuchi bolush rolini alghan. 2009-yili 4-Féwral küni u ashu derstin alghan tesiratliri bilen u derste bolup ötken bir qisim ishlarni yézip chiqip, torda élan qiliptu [5]. Men mezkur maqalida ashu maqalidiki mezmunlarni qisqartip tonushturimen.

Bu téma Uyghurlar bilen biwaste munasiwetlik bolmasliqi mumkin. Emma men bir Musulman ziyaliyning En’gliyining sabiq bash ministiri bilen munaziriliship, uni bir qanche qétim soalda tutiwalghan mezmunlarni oqughanda, uningdin pexirlenmey turalmidim. Uningdin xosh bolmay turalmidim. Shunglashqa men wetendiki yashlarni bu ishlardin xewerdar qilip qoyush üchün mezkur yazmini teyyarlidim.

Men bu maqalida peqet Yasir Qazining maqalisidiki mezmunnila tonushturimen. Eger öz pikirimni qoshup qoyushqa toghra kelse, men uni «Ilawe» sheklide kirgüzimen. Eger «Axirqi Söz» qismidin bashqa yerlerde «Ilawe» bilen bashlan’ghan abzasni uchratmisingiz, mezkur maqalidiki mezmunlarning hemmisi Yasir Qazining maqalisidin kéliptu, dep chüshensingiz bolidu.

Yasir Qazi maqalisida özini 1-shexs süpitide «men» dep alghan bolup, men teyyarlighan mezmunning chüshinishlik bolishigha kapaletlik qilish üchün, menmu Yasir Qazini «men» dep alimen. Yeni, töwendiki «Axirqi Söz» din bashqa qisimlarda «men» dégen söz «Yasir Qazi» dégen menini bildüridu.

1. Toni Blayérning Dersi Heqqide

Bu dersning ismi «Étiqad we dunyawilishish» bolup, uninggha Yali Uniwérsitétidiki oqughuchilardin 250 tek kishi iltimas qiliptu. Tallinidighan oqughuchilar oxshimighan fakultét we oxshimighan oqughuchi katégoriyisige melum nisbette teqsim qiliniptu. Mesilen, qanun kespidin 6 oqughuchi, Ilahshunasliq kespidin 6 oqughuchi, igilik bashqurush kespidin 6 oqughuchi, toluq kurustin 5 oqughuchi, asprantlardin 2 oqughuchi, dégen’ge oxshash. Men bu derske qobul qilin’ghan 2 neper asprant oqughuchilirining birsi boluptimen. Men u chaghda dokturluqning 4-yilida oquwatqan bolup, akadémik salahiyiti jehettin men eng üstün orunda turuptimen.

Bu ders men özemning aliy mekteptiki 17 yilliq hayatimda anglap baqqan derslerning ichidiki eng bashqiche bir ders boldi. Bizge bir teyyarliq dersi ötülgen bolup, uningda mushu ders üchünla alahide orunlashturulghan bixeterlik tedbirliri chüshendürüldi. Mesilen, bomba tapidighan it, sinipqa kirishtin burun kimlik tekshürüsh we métal tapidighan üskünidin ötüsh, muxbirlargha söz bérish, we qandaq kiyinish qatarliqlar.

Blayér ependi 1-qétimliq derske özi biwaste qatnashmay, yiraqtin bizge ékran arqiliq salam berdi. Tallan’ghan oqughuchilarning hemmisi bashqiche bolup, men ularning kelgüside chong-chong ishlarni qilidighan kandidatlar ikenlikini hés qildim. Chong-chong ishlarni bashlap bolghanlarmu bar iken.

Blayér ependi 3-qétimliq derske keldi. U sinipni aylinip, hemmimiz bilen bir-birlep qol-éliship körüshüp, ismimizni sorap chiqti. Men bu derstke ögen’gen bir nerse ammiwiy sorunda sözlesh sen’iti boldi. Yeni, Blayér hazirqi dewrdiki kishini eng qayil qilidighan siyasetchi we bayanatchilarning biri idi.

2. Étiqadqa Bolghan Sadaqetmenlik bilen Wetinige Bolghan Sadaqetmenlik

Birinchi qétimliq dersini ötüp bolupla, Blayér «Soalinglar barmu?» dep soridi. Men derhalla qolumni égiz kötürsem, Blayér soal sorashqa méni tallidi. Bu dersning bir mezmuni bir döletning barliq grajdanlirigha bap-barawer halda oxshash hörmet qilishning muhimliqi, hemde her qandaq bir seweb bilen grajdanlarni oxshimighan derijilerge ayrishqa urushning nahayiti xeterlik ikenliki üstide idi. Men qandaq qilghanda bir ademning öz dinigha bolghan sadaqetmenliki bilen öz wetinige bolghan sadaqetmenliki otturisidiki munasiwetni emeliyetke uyghun halda tengpunglashturghili bolidighanliqi heqqide bir soal sorudum. Blayér her qandaq döletni bir intayin güzel nersige oxshitip, ashundaq idéal köngüldiki eng güzel jem’iyet bolup, u bir “ölchem” süpitide qollinilidiken, ashu ölchemge yetmigenler döletning menpeetige xilap ish qilghanlar bolup qarilidighanliqini otturigha qoydi. Shuning bilen men uningdin yene qattiq diniy étiqad bilen bir ghayiwi grajdan heqqidiki chüshenchini qandaq qilip bir yerge ekelgili bolidighanliqini sorudum. Men yene mundaq dédim: «Xristian, Musulman, yaki bashqa bir dinchi adem özining dinidin bashqisini étirap qilmaydu. Mushundaq bir ademdin öz dölitining bashqa grajdanliri bilen munasiwet qilghanda, özining étiqadini bir yerge qayrip qoyushni ümid qilamsen?» (Eskertish: Men bu yerde bu ikkisi bir-birini chetke qaqidu, démekchi emesmen. Chünki ular undaq emes. Men bu heqte burun maqalimu yazghan bolup, méning bu yerde démekchi bolghunum, döletning öz grajdanliridin kütidighan ümidi emeliyetke uyghun bolushi, öz xelqi arisida küchlük sadaqetmenlik yétildürüsh üchün özining qandaq rol oynishi kéreklikini chüshinishi kérek. Bir dölet bir dinning ornini, rolini we funkisiyisini öz üstige éliwalsa bolmaydu.)

Blayér manga bir qétim soal meniside qariwétip, mundaq dep jawab berdi: «Bu bir nahayiti yaxshi soal boldi. Emma mende hazir uninggha jawab yoq. Eger men bir jawab tapalisam, sanga kéyinche jawab bérimen.» Bu jawabni anglap, siniptikilerning hemmisi qaqahlap külüshüp ketti. Bu bir mewsumluq dersning kéyinki qisimlirida Blayér bilen yene bir proféssor méning bu soalimni köp qétim tilgha aldi.

Shundaq qilip ders mana mushundaq bashlinip ketti. Her qétim Blayér derske kirgende, men qolumni égiz kötürüpla turidighan boldum. Hemde tüp-tüz we ademni rahetsizlendürüdighan soallarni sorap turdum.

3. Dinning Bashqilarning Erkinlikini Cheklimesliki

Bir qétimliq derste Blayér erkinlik heqqide sözlep, her bir dindikiler öz dinining bashqilarning erkinlikini cheklise bolmaydighanliqini chüshinishi kéreklikini otturigha qoydi. Men uning dégenlirige qarita mundaq dep jeng élan qildim: Bu bir ikki yönilishke mangidighan kocha. Dinsiz démokratiyemu özliri maqul körmigen diniy erkinlikni cheklise bolmaydu. U «Biz undaq qilmaymiz» dep inkas qayturghanda, men uningdin özining Hizbul Tehrir (Hizb ul-Tahreer) ge qandaq qaraydighanliqini sorudum. Bu teshkilatqa men téologiye jehettin hésdashliq qilmaymen, hemde idéologiye jehettin ularning tutqan yoligha qet’iy qoshulmaymen. Men uning ésige mundaq bir ishni sélip qoydum: Bu teshkilat hergizmu térorchiliq bilen shughullanmaydu. Shundaq bolsimu Blayérning özi burun bu teshkilatni cheklimekchi bolghan. Blayér mundaq dep jawab berdi: Ularning térrorloq bilen shughullanmaydighanliqi ras, emma ular bashqilargha öchmenlik qilidighan bayanlarni élan qilidighan bolup, bundaq ish-heriket térrorloqqa élip bérishimu mumkin. Men uninggha mundaq dédim: Eger mushu prinsip boyiche qarisaq, Blayér Asiyaliqlar bilen Musulmanlargha öchmenlik qilidighan «En’gliye Milliy Partiyisi» (British National Party, BNP) we shuninggha oxshash bashqa milletchi guruhlarnimu cheklishi kérek. Emma u buninggha jawab bermidi.

Yene bir qétimliq derste, Blayér sinipqa kirip, siniptiki barliq oqughuchilargha bir qur köz yügürtüp chiqti. U manga eng axirida qarap, manga kelgende toxtidi, hemde mendin, «Yasir, bügünmu soalingni teyyarlap qoydungmu?» dep soridi. Men «Hazirche teyyarlap bolalmidim. Emma ders tügep bolghiche teyyar bolup bolidu.» dep jawab berdim.

4. Chümbel Taqash Weqesi

Men maqale yézish tapshuruqi üchün 2006-yili En’gliyide yüz bergen bir chümbel taqash weqesini téma qilip tallidim. U weqede En’gliyidiki bir Musulman oqutquchi chümbel tartiwalghanliqi üchün xizmitidin heydeldi. Ikki kün ötüp, bu ish sotqa chiqishning aldida, Blayér bu heqte pikir bayan qilip, mektepning bu qararini qollaydighanliqini bildürdi. Men derste pikir bayan qilip, mushundaq bashqilarning ghezipini qozghaydighan sözlerning yaman tesirini otturigha qoydum, hemde siyasetchilerning, bolupmu En’gliyining bash ministirining mushundaq bir nahayiti yalghuz qalghan we intayin xapichiliq ichide yashawatqan az sanliq guruhqa qarshi köp sanliq xelq bilen bir meydanda turushi, hergizmu döletning menpeetige paydiliq emeslikini bayan qildim. Siyasetchilerning wezipisi kélishtürüsh, hergizmu bir kishiler topi terepte turuwélish emes, dédim. Men 2006-yili bir top kishilerge sözligen waqtimdimu Blayérning bu ishini tenqit qilghan idim. Bu qétim, yeni 2008-yili uni yüz-turane tenqit qildim.

5. Iraq Urushi

Pütün bir mewsumluq ders jeryanida bir chong pil (elephant) sirtta saqlap turghan bolup, uni sinipqa ekirishke héch kim pétinalmidi. U bolsimu Iraq urushidin ibaret. Iraq urushi bu dersning pilanining ichige kirgüzülmigen bolup, bu témini zadila muzakire qilmiduq. Iraq mesilisi zadila tilgha élinmighan bolghachqa, héch kim bu témini otturigha kötürüp chiqalmidi.

Yene bir tereptin, bu ders, we bu mewsum axirlishishtin burun burunqi bu ishni otturigha bir qétim chiqirish méning exlaqi burchum, dep oylidim. Men burunqi emeliyetni özgertelmeydighanliqimni bilimen. Emma men bu mesile üstide bir éniq chüshenchige ige bolush, we özemning bu mesile heqqidiki köz qarishini ochuq-ashkare otturigha qoyush istigide boldum. Uningdin bashqa, men yene töwendikilernimu chüshüniwalmaqchi boldum:

(1)Blayér özi qilghan Iraqqa kirish qarari üchün pushayman qilamdu-yoq,

(2) Öz xelqining mutleq köp qismi u urushqa qarshi turghan ehwal astida, Blayér öz xelqining iradisige xilap halda En’gliyini urushqa sörep kirdi. Bu qiliq nurghun kishiler üchün démokratiyining körünishte bir xil, emeliyette yene bir xil bolidighanliqini ispatlap berdi. Blayér bu nuqtini chüshinip yételidimu-yoq,

(3) Blayérning Ottura Sherq we dunyaning nurghun qisimliridiki obrazi «urushqa amraq adem» bolup, bu ehwal uning Ottura Sherq üchün «Tinchliq Elchisi» bolushqa layaqetsiz qilip qoyidu. Bu ehwalni Blayér chüshinemdu-yoq? Blayér yéqinda Pelestin krizisini hel qilish üchün qurulghan bir 4 tereplime ömekning «Alahide wekili» boldi. Emma ashu rayondiki hemme kishiler bu ishqa nisbeten «bir chong emeliy chaqchaq» (a big practical joke) dep qarimaqta.

Bu témini ottura élip chiqish ademni intayin rahetsizlendüridighan bolsimu, men bashqa bir qisim sawaqdashlirimning yardimide, bu mesilini eng axirqi derste otturigha élip chiqtim. Men qet’iy we éghirbésiq bolushqa pütün küchüm bilen tirishtim. Men shunche tirishqan bolsammu, méning tong tégishim uni xélila hoduqturdi (buninggha méning dostlirim guwa). Biz 10 minuttek munazirleshtuq. Shu arqiliq mundaq ehwal éniq boldi: Blayér özi alghan qarargha pushayman qilmaydiken. U mundaq dédi: «Eng axirqi netije shu boldiki, biz bir qebih diktatorchini yoqattuq.» U özining qilghinini «démokratiyining öz rolini jari qildurushi, eger xelq uning tutqan yoligha qoshulmighan bolsa, ular özini saylamda saylimighan bolatti», dep oylaydiken. Xelqler kéyin heqiqetenmu uni saylimidi. U özining Ottura Sherqtiki obrazini unchiwala nachar emes, dep oylaydiken. Sewebi, u Iraqning qeyérige barsa, u yerdiki xelqler uninggha minnetdarliq bildürüptu. Men buninggha qarita uninggha «Sen yalghuz mexsus tallan’ghan bayanatchilar bilenla körüshmey, kochilardiki kishiler bilenmu körüshüp baqqan bolsang bolatti», dédim. U özining «Yawropa Birlikining Ottura Sherq üchün békitken alahide elchisi» bolushqa layiq ikenlikige intayin qattiq ishinidiken.

6. Xulase

Méning bu dersni tallighinim burun bolup ötken ishlarning héch qaysisini özgertelmidi. Emma, men qatnashturghan pikirlerge bashqilar nahayiti zor derijide minnetdarliq bildürdi, hemde pikirlirimni bashqilar nahayiti qedirlidi. Bir qisim proféssorlar, oqutquchilar we bashqa oqughuchilar méning bu derste bolghunum bu derste bir özgiche alahidilik peyda qilghanliqini, ularning bir qisim mesililer toghrisida burunqigha oxshimaydighan teriqide oylishigha türtke bolghanliqini éytti. Bu derske qatnishish-qatnashmasliq heqqide qarar élish men üchün bir nahayiti qiyin tallash bolghanidi. Emma men bu derske qatnishish arqiliq érishken netijilerdin nahayiti razi boldum. Men kelgüside buningdin bir qisim yaxshi ishlarning kélip chiqishini ümid qilimen.

Mushu zéminda hazirqidek yashawatqan birsi bolush süpitim bilen, men jem’iyettiki her xil kishilerning hemmisi bilen ariliship béqishni tolimu paydiliq we zörür ish, dep oylaymen. Bundaq ademlerning ichide özimiz bilen qet’iy bir pikirde bolmighan siyasetchilermu bar. Biz peqet kallimizni bir qumluqning ichige paturiwélish, bashqilargha qehri ghezipimizni bildürüsh, yaki ulargha lenet oqush arqiliqla héch ishni hel qilalmaymiz. Biz bashqilar bilen pikir almashturup, ulargha bir qisim ishlargha nisbeten özimizning qandaq tonushta ikenlikimizni, we néme üchün ashundaq oylaydighanliqimizni éytish arqiliq, burun mumkin bolmighan nurghun yéngi netijilerni qolgha keltüreleymiz.

Méning bilishimche, nurghun Musulmanlar «bashqilar» bilen arilishishqa nisbeten radikal puzitsiye tutidu. Bashqa barliq radikalliqlargha oxshashla, bu ishtimu ikki terep bar. Beziler siyasiygha arilishish, we médiagha awaz bérish algha ilgirileshning asasiy wastisi, dep oylaydu. Turmushning hemme sahesige kirish bizning qaytidin qed kötürüp, Ümmetler arisida we Ümmetler üchün tinchliq berpa qilishning asasiy yoli, dep qaraydu. Bundaq Musulmanlar peqet maddiy wastilarnila teshebbus qilip, rohiy yaki diniy wastilarni bir terepke qayrip qoyushqa mayil kélidu.

Yene bir qutuptiki Musulmanlar bolsa intayin qattiq békinmichilik qilip, siyaset we média ichige kirmekchi bolghanlargha «xainlar» dégen qalpaqni keydüridu. Bundaq kishiler özliridin pes köridighan kishilerde xorluqtin bashqa nersini wujutqa keltürelmeydu.

Burunqidekla, ottura yol eng yaxshi yoldur. Özide din’gha bolghan ixlasmenlik we ésil xaraktérlarni yétildürüsh hemmidin muhim. Uningdin qalsa, «bashqilar» bilen ariliship ötüshmu algha ilgirileshning birdin-bir yoli emes bolup, u peqet bizning mushu dunyadiki, we kéyinki dunyadiki, hayatimizni menilikrek qilishtiki muhim we zörür qedemlerdur. Biz peqet bashqilar bilen arilishish arqiliqla ulargha özimizning awazini anglitalaymiz. Biz peqet dini étiqadimizni saqlighan halda bashqilar bilen arilishish arqiliqla, bizning maddiy jehettiki tirishchanliqimizni ünümge érishtüreleymiz.

Peyghembirimiz Muhemmet Eleyhissalam bizni bir tereptin Allahgha ishinip, yene bir tereptin tögilirimizni baghlap qoyushqa buyrighan. Méning qarishimche, bizning bashqilar bilen ariliship ötüshimiz tögini baghlap qoyushning bir qismi, emma biz her qandaq waqitta Allahgha bolghan ishenchimizni suslashturup qoymasliqimiz kérek.

Axirqi Söz

Töwendikisi Yasir Qazining sözliri emes. Özemning sözliri.

Men hazirghiche Musulman dunyasidiki bölünüsh, parchilinish, ichkiy toqunush, sapaning töwen bolishi, we tereqqiyatning arqida qélishini Uyghur diyarining ehwali bilen sélishturup, biz bashqilardin köp yaxshi, dep oylap kéliwatimen. Men özemning aldinqi qétimliq maqalisigha chüshken inkaslarni körüp, men söyidighan millitimning hazirqi halitining bir körünishini yéngidin bilgendek boldum. Éhtimal bashqa ziyaliylirimizmu shundaq qilghandu. Yaki ular bundaq ehwalni burundin tartipla bilidighan bolup, shunga hazirqidek yol tutidighan bolup qalghandu.

Bir qisim qérindashlar bu qétimmu mendin burunqidekla ensiridi. Manga nahayiti köngül boldi. Men ulargha chin könglümdin rehmet éytimen. Millet üchün ez qatmighan inawetning héch bir qimmiti yoq. Xelqimizge payda yetküzelmeydighan abroyning manga héch bir kériki yoq. Men xata qildim, dep oylimaymen. Men yüzüm töküldi, depmu oylimaymen. Shunga manga köyünidighan qérindashlarning mendin xatirjem bolushini ümid qilimen.

Men bir ömür qattiq tirishtim. Hazirmu hem shundaq. Bezi sahelerde yaxshi qilalidim. Emma bezi sahelerge yétishelmidim. Yétishelmigen sahede xelqimge bérey désem bilimim anche yoq. Hazirqi ehwalgha qarap, özemning kespiy emes sahede bir az ish körmise bolmaydighanliqidin ibaret bir xil teqezzaliq méni dawamliq qistawatidu. Shunga til jehettiki alahidilikimni ishqa sélishqa tirishiwatimen. Allah xalisa, undaq qilishni buningdin kéyinmu burunqidekla dawamlashturimen.

Buningdin 5 – 10 yil ilgiri, bir dunyagha dangliq Junggoluq erbap mundaq dégen idi: «Junggo bina yasashta gherbliklerge asanla yétishiwalalaydu. Emma kishilerning éngining tereqqiyatida undaq qilish hazirqi tüzülme astida mumkin emes. Nechche yüz yil gherbliklerge mustemlike bolup Xongkongluqlarning éngi hazirqidek haletke keldi. Junggoluqlarning éngidimu ashunchilik yüksilish peyda qilish üchün Junggo kem dégende birer yüz yil gherbliklerge mustemlike bolishi kérek.» (Bu neqil emes, men peqet ésimde qalghinini yézip qoydum) U kishining bu sözliri Junggo dairliri we bir qisim ziyaliylarning qattiq éyiplishigha uchridi.

Yasir Qazining déyishiche, buningdin 10 nechche yilning aldida özining bir yéqin dosti, bir Ottura Sherqliq tonulghan dini alim teklip bilen Amérikigha kélip, bir Islam merkizide 6 yil imamliq qiliptu. Shu 6 yilning ichidiki axirqi 4 yil ichide, u deslepki 2 yil ichide chiqarghan petiwalirini bir qanche qétim özgertishke mejburi boluptu. Bu sözler töwendiki 4-nomurluq menbede bar.

Men bu qétim körülgen ehwalning wetendiki we chet eldiki barliq Uyghur ziyaliyliri üchün bir qétimliq oyghitish püshtiki bolup qélishini ümid qilimen.

Men bu qétim bizge sherq bilen gherbning her ikkiside terbiye körgen Mehdi Hesen bilen Yasir Qazidek ziyaliylarning intayin zörür ikenlikini yene bir qétim chongqur hés qildim. Men özlirining kelgüsi üchün ulughwar pilanlarni tüzüwatqan barliq ini-singillirimizningmu bu nuqtini chongqur tonup yétishini ümid qilimen.

Men 80-yillarning béshida Ürümchide oquwatqan waqtimdila Uyghurlar üchün bir boshluq we eng muhim kesip Yasir Qazi hazir qiliwatqan kesip ikenlikini hés qilghan idim. Hemde shu chaghda kespimni özgertish qararigha kélip, men fakultétning bir bashliqigha kespimni éléktir kespidin bir ijtimaiy-pen kespige özgertish iltimasimni éytip baqqan idim. Emma men sözleshken rehber méning eyni waqitta tebiiy-pen kespi bilen «Uyghur wekili» bolup qalghanliqimni tekitlep, undaq qilishimning muwapiq bolmaydighanliqini éytqan, hemde shu asasta méning iltimasimni ret qilghanidi. Men 90-yillarning béshida chet elde oquwatqan waqtimdimu millet üchün zor töhpe qoshushning bir yoli ene shu Yasir Qazi yoli ikenlikini hés qildim. Emma men u chaghda Yapondiki oqushni tamamlap, Amérikidiki yéngi oqushni bashlap, tebiiy-pen’ge xéli chongqurlap kiriship ketken bolghachqa, kesip özgertish yolini tutmighan idim. Méning bu yerde bu ishlarni tilgha élishimdiki seweb, biz hazir Yasir Qazidek ademlerge tolimu muhtaj bolup, buningdin kéyin ashundaq ademlerge téximu muhtaj bolimiz. Shunga hazir özini yétildürüsh basquchida kétiwatqan ini-singillarning bu ishni nahayiti obdan oyliship béqishini ümid qilimen.

Bu maqalini héch kimdin sorimay, menbésini bergen asasta bashqa her qandaq torgha chiqarsingiz, yaki élkitabqa oxshash bashqa her qandaq shekilde ishletsingiz boliwéridu. Bu maqale barliq Uyghurlargha mensup.

Paydilinish Materiyalliri:

[1] https://www.facebook.com/MrMehdiHasan?ref=br_tf

[2] Bilimxumar, «Sunni Islamdiki Wahabi we Selefi heriketliri», 2014-3-27.

[3] Mehdi Hasan: Islam is a peaceful religion—Oxfor Union

https://www.youtube.com/watch?v=Jy9tNyp03M0

[4] Ex-Salafi Shaikh Yasir Qazi `s Repentence from Salafism & Wahhabism

https://www.youtube.com/watch?v=NW8jxMu0wTs

[5] To Blair or Not to Blair, That is The Question (Tony Blair, Yasir Qadhi & a Classroom in Yale)

http://muslimmatters.org/2009/02/04/to-blair-or-not-to-blair-that-is-the-question/

Wheelchair